ประวัติศาสตร์การปักปันเขตแดนไทย-กัมพูชา

ประวัติศาสตร์การปักปันเขตแดนไทย-กัมพูชา

ประวัติศาสตร์การปักปันเขตแดนไทย-กัมพูชา
13 กรกฎาคม 2568
หมวดหมู่ : RTA Knowledge

ประวัติศาสตร์การปักปันและการกำหนดเขตแดนไทย-กัมพูชา

เส้นเขตแดนระหว่างประเทศไทยกับกัมพูชา มีความยาวตลอดแนวประมาณ 798 กิโลเมตร โดยสามารถแบ่งลักษณะของแนวเขตแดนออกได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่

   -แนวเขตที่อิงตาม สันปันน้ำ ยาวประมาณ 524 กิโลเมตร
   -แนวเขตที่อิงตาม ลำน้ำ ยาวประมาณ 216 กิโลเมตร
   -แนวเขตที่เป็น เส้นตรงระหว่างหลักเขตแดน ยาวประมาณ 58 กิโลเมตร

แนวเขตแดนนี้มีที่มาจากการตกลงกันระหว่าง สยามและฝรั่งเศสในอดีต โดยมีการจัดทำหลักฐานสำคัญทางกฎหมาย ได้แก่

   -อนุสัญญา วันที่ 13 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1904
   -สนธิสัญญา วันที่ 23 มีนาคม ค.ศ.1907
   -แผนที่คณะกรรมการปักปันเขตแดน มาตราส่วน 1 : 200,000 รวม 7 ระวาง
   -บันทึกวาจาการปักหลักเขตแดน และแผนผังแสดงตำแหน่งหลักเขตแดน

ประวัติศาสตร์การปักปันเขตแดนไทย-กัมพูชา

กระบวนการปักปันเขตแดน: จากอดีตสู่ความผูกพันทางกฎหมาย

การปักปันเขตแดนระหว่างสยามกับฝรั่งเศส แบ่งออกเป็น 2 ห้วงเวลาสำคัญ คือ

ห้วงแรก – อนุสัญญา 1904

หลังการลงนามอนุสัญญาในปี ค.ศ. 1904 มีการตั้งคณะกรรมการปักปันเขตแดนชุดแรก

   -ฝ่ายสยามมี พลตรีหม่อมชาติเดชอุดม เป็นประธาน
   -ฝ่ายฝรั่งเศสมี พันโท Bernard เป็นประธาน

โดยได้จัดทำแผนที่แนวเขตแดน 5 ระวาง (มาตราส่วน 1 : 200,000) แต่ยังไม่มีการปักหลักเขตแดนในพื้นที่จริง

ขณะนั้น เมืองพระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ ยังอยู่ในอาณาเขตของสยาม

ห้วงที่สอง – สนธิสัญญา 1907

ในปี ค.ศ. 1907 สยามและฝรั่งเศสทำข้อตกลงแลกเปลี่ยนดินแดน ดังนี้

   -สยามยก พระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ ให้ฝรั่งเศส
   -ฝรั่งเศสยก ด่านซ้าย ตราด และเกาะต่าง ๆ ใต้แหลมสิงห์ถึงเกาะกูด ให้สยาม

ในห้วงนี้มีการตั้งคณะกรรมการชุดใหม่

   -ฝ่ายสยามมี พระองค์เจ้าบวรเดช เป็นประธาน
   -ฝ่ายฝรั่งเศสมี พันตรีมองแกร์ (Montguers) เป็นประธาน

คณะกรรมการได้จัดทำแผนที่เพิ่มอีก 5 ระวาง โดยยกเลิกแผนที่เดิม 3 ระวาง (เฉพาะในพื้นที่แลกเปลี่ยนดินแดน)

รวมแล้ว คงเหลือแผนที่ที่ใช้เป็นหลักฐานถึงปัจจุบันจำนวน 7 ระวาง

การปักหลักเขตแดนในพื้นที่จริง

ช่วงปี ค.ศ. 1908–1909 ได้เริ่ม ปักหลักเขตแดนจริงในภูมิประเทศ โดยใช้ต้นไม้หรือเสาไม้

ต่อมาในปี ค.ศ. 1919–1920 จึงเปลี่ยนเป็น หลักคอนกรีต

ประวัติศาสตร์การปักปันเขตแดนไทย-กัมพูชา

ลักษณะของหลักเขตแดน

   -จุดเริ่มต้นที่: หลักเขตแดนที่ 1 บริเวณ อ.ภูสิงห์ จ.ศรีสะเกษ
   -จุดสิ้นสุดที่: หลักเขตแดนที่ 73 อ.คลองใหญ่ จ.ตราด
   -รวมทั้งหมด: 74 หลัก โดยจัดวางตามลักษณะภูมิประเทศ ได้แก่
      -ตามสันปันน้ำ: 34 หลัก
      -ตามแนวลำน้ำ: 19 หลัก
      -เป็นเส้นตรงระหว่างหลักต่อหลัก: 21 หลัก

หมายเหตุ: พื้นที่ จ.ศรีสะเกษ และ จ.อุบลราชธานี ไม่มีการปักหลักเขต เนื่องจากอยู่ในขอบเขตการปักปันชุดแรกที่ได้ดำเนินการแล้ว โดยใช้แนวสันปันน้ำเป็นเส้นแบ่งเขตแดน

ประวัติศาสตร์การปักปันเขตแดนไทย-กัมพูชา

ความจำเป็นในการสำรวจใหม่

   -ในปัจจุบัน หลักเขตแดนเดิมบางส่วน สูญหาย ถูกทำลาย หรือถูกเคลื่อนย้าย อีกทั้งตั้งอยู่ห่างกันมาก ทำให้บางพื้นที่ไม่มีความชัดเจน
   -เพื่อแก้ปัญหานี้ ไทยและกัมพูชาจึงได้ร่วมลงนาม บันทึกความเข้าใจ (MOU) เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000)
   -เพื่อดำเนินการสำรวจและจัดทำหลักเขตแดนตลอดแนวให้ชัดเจน โดยอิงตาม หลักฐานทางกฎหมายดั้งเดิม

ขอขอบคุณข้อมูลจาก : กรมแผนที่ทหาร

.

ที่มา:
https://rta.mi.th/38713/?fbclid=IwY2xjawNR9f9leHRuA2FlbQIxMABicmlkETFjVE5XMWN6dWtJb1J0b1BZAR5Ivgkv1PzkkRVIE5Pilvkof2J75VfZzzmg68kumpfUo_PuNP1cuCU_1GRHuQ_aem_9atG9815ATPsbQOptsR-TQ

.