นวนิยายเรื่อง กรรมเก่า บทประพันธ์ของ ดอกไม้สด

นวนิยายเรื่อง กรรมเก่า บทประพันธ์ของ ดอกไม้สด

กรรมเก่า บทประพันธ์ของ ดอกไม้สด (หม่อมหลวงบุปผา นิมมานเหมินท์)

"กรรมเก่า" เป็นหนึ่งในนวนิยายของดอกไม้สด ผู้มีงานเขียนเป็นอมตะของแวดวงวรรณกรรมไทย

เนื้อเรื่องย่อ

นุชหญิงสาวที่เรียนจากลอนดอนกลับมาอยู่ในกรุงเทพฯ ที่บ้านเศกสม ซึ่งเป็นบ้านของคุณหญิงสวงและเจ้าคุณรัตนวาที นุชมีพี่สาวชื่อว่า อัมพร วันหนึ่งมีจดหมายมาหาคุณหญิงสวง จดหมายฉบับนี้ทำให้ชีวิตนุชเปลี่ยนไป จากตอนแรกชีวิตนุชนั้นมีแต่ความสวยหรู มีความสะดวกสบาย จดหมายฉบับนั้นทำให้ นุช อัมพร และ คุณหญิงสวง ต้องเดินทางไปที่บ้านหลังสวน ซึ่งอยู่ในจังหวัดนครศรีธรรมราช เพื่อไปเยี่ยมชายคนหนึ่งซึ่งกำลังป่วย คุณหญิงบอกกับนุชว่าเป็นญาติ บ้านหลังนั้นไม่ใหญ่โตและหรูหราแบบบ้านที่นุชเคยอยู่ มองไปทางนอกหน้าต่างก็เจอแต่ต้นไม้เหมือนอยู่ในป่า นุชเริ่มสนิทกับเฉลาและฉลวย ซึ่งเป็นลูกของน้องหลวงบำรุงประชาราษฎร์ นุชจึงถามเรื่องของชายคนนั้น ซึ่งนุชเรียกว่าคุณลุง เฉลากับฉลวยก็รู้เรื่องของคุณลุงไม่มาก เพราะคุณลุงพึ่งมาอยู่ที่นี้ได้ไม่นาน ฉลวยเล่าเรื่องที่ได้ยินผู้ใหญ่คุยกันว่า คุณลุงพึ่งออกจากคุกมาได้ไม่นาน นุชรู้สึกตกใจและคิดว่าโชคดีที่คุณพ่อและคุณแม่ไม่ได้เป็นญาติร่วมกันทางสายเลือด เพราะคุณหญิงสวงไม่เคยพูดถึงเรื่องนี้ให้เธอฟังมาก่อน นุชคิดว่าอย่างมากคุณลุงก็คงจะเป็นแค่ลูกพี่ลูกน้อง

อยู่มาวันหนึ่งเมื่อถึงกำหนดการณ์ที่คุณหญิงต้องเดินทางกลับไปอยู่ที่กรุงเทพฯ เพื่อทำงานต่อ นุชนั้นจะเดินทางกลับพร้อมคุณหญิง แต่อัมพรกลับขอให้นุชนั้นช่วยอยู่ดูแลชายคนนั้นต่อ แต่นุชไม่ยอมนุชยืนยันที่จะกลับและอัมพรต้องกลับไปพร้อมนุชด้วย อัมพรจึงบอกความจริงให้แกนุชฟังว่าชายคนนั้นคือพ่อของนุชและเล้าเรื่องทั้งหมดให้นุชฟัง จากตอนแรกนุชเกลียดที่พ่อตัวเองติดคุก แต่พอได้รู้เรื่องว่าพ่อของตนนั้นไม่ใช้คนเลวอย่างที่ตัวเองคิด พ่อกลับเป็นห่วงลูกๆมากกว่าตนเอง พ่อฝากนุชและอัมพรไว้กับเพื่อนพ่อซึ่งก็คือ เจ้าคุณรัตนวาที โดยให้ดูแลและเลี้ยงดูลูกของตนนั้นให้ดีที่สุด เหมือนลูกของตัวเอง โดยแลกกับการยกสรรพสมบัติทั้งหมดให้ แต่เจ้าคุณรัตนวาทีกลับไม่รับสรรพสมบัติแต่กลับแลกกับค่าเลี้ยงดูลูกทั้งสองแค่ ความจำเป็นเท่านั้น เพราะเห็นแก่ความเป็นเพื่อน นุชจึงรู้ว่าที่คุณหญิงดีกับเธอนั้นเพราะว่าทำตามแค่หน้าที่ นุชจึงกตัญญูต่อบิดา ถึงแม้นุชจะไม่มีความสุขกับการอยู่ที่นี้เท่าไหร่ก็ตาม

ตัวละครหลัก

นุช นิสัยของของนุชเป็นคนตรงไปตรงมา รู้สึกยังไงก็พูดออกมาตรง ๆ เป็นคนสนุกสนาน ปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ได้ดี ชั่งพูด ชั่งคุย เป็นมิตรกับทุกคน และร่าเริงอยู่ตลอดเวลา ยกตัวอย่างเข่นตอนเจอน้าพงศ์ที่ไม่ได้เจอกันมานานหลังจากที่นุชกลับจากลอนดอน "Aullo ! Uncle พงศ์!" ครั้นแล้วรวดเร็วราวกับสายฟ้าแลบ
เจ้าหล่อนผู้เป็นเจ้าของเสียงได้วิ่งมาถึงตัวชายหนุ่ม โถมเข้ากอดคอไว้แน่น

อัมพร นิสัยของอัมพรนั้นคาดเดายาก ชอบแสดงออกในท่าทีที่นิ่งเฉย ทำทุกอย่างเพียงแค่หน้าที่ ปิดบังความรู้สึกของตัวเอง มักจะเก็บตัว ไม่ชอบเข้าสังคมและไม่ค่อยชอบคุณหญิงสวง ดูได้จากการแสดงท่าทางการบรรยายนี้ อัมพรละจากที่ เดินหลีกคุณหญิงไปที่หน้าต่างด้วยกิริยาอันอ่อนน้อม มีการลู่ไหล่และก้มตัว ซึ่งเป็นกิริยาอันหาความจำเป็นมิได้ สำหรับที่จะใช้ระหว่างมารดากับบุตรีที่เติบโตขึ้นในประเทศยุโรป เมื่อได้จ้องดูหนุ่มสาวทั้งคู่หนึ่งแล้ว แววตาอันเคยเซื่องซึมอยู่เป็นนิจ ก็ได้เกิดประกายแห่งความแค้นเคืองหล่อนเม้มริมฝีปากแน่นหันหน้ามาทางคุณหญิงคล้ายจะกล่าวถ้อยคำรุนแรง แต่ครั้นเมื่อตาต่อตาสบกัน สีหน้าของหญิงสาวก็เผือดลง พร้อมกับกดสายตาลงในระดับต่ำทันที

คุณหญิงสวง นิสัยของคุณหญิงสวงนั้นเป็นคนที่วางมาตรอยู่ตลอดเวลา ไม่พูดทุกสิ่งที่พูด พูดแค่ความจำเป็นเท่านั้น ไม่สามารถความเดาอารมณ์และความรู้สึกได้ รักษาภาพพจน์ของตนเองอยู่ตลอดเวลา เป็นคนหยิ่งทะนงตนสูงดูได้จากเหตุการณ์นี้ ครั้นถึงเวลานี้ เวลาที่ได้ฟังจากปากอัมพรว่า นุชได้ทราบความจริงตลอดเรื่องแล้ว ความรู้สึกแปลกประหลาดอย่างไม่เคยรู้สึกมาแต่ก่อนก็เกิดขึ้นแก่คุณหญิง แรกทีเดียวท่านรู้สึกใจหาย คล้ายกับมีผู้มาชิงของรักที่ใช้ชิดอยู่เป็นนิจไปเสยจากตัวให้เกิดความเสียดายน้อยใจและขัดเคือง ความคิดของคุณหญิงวนเวียนอยู่ในความรู้สึกเหล่านี้เป็นเวลานานแล้วก็เกิดความมานะหักห้ามความเสียดาย เป็นความมานะของบุคคลผู้มีอุปนิสัยงอนและถือตัว เกินที่จะอาลัยในบุคคลที่ตนสงสัยว่าหมดอาลัยในตน "ตัวเราเปรียบเหมือนลูกจ้างรับจ้างเลี้ยงเด็กไว้ เมื่อโตขึ้นแล้วเขาจะสมัครไปทางพ่อที่ได้ให้ความเกิดแต่อย่างเดียว หรือ จะสมัครมาทางเราที่ให้ได้ทุกอย่าง นอกจากความเกิดก็ตามใจเขา เราหาไม่ทุกข์ร้อนไม่ " นี้คือความรำพึงของคุณหญิง

น้าพงศ์ นิสัยของน้าพงศ์นั้น เป็นผู้ชายที่มีความเป็นสุภาพบุรุษ อ่อนโยน อบอุ่น โอบอ้อมอารี และรักมั่นคงโดยไม่สนใจต่อสายตาคนอื่นว่าจะมองเขายังไง อย่างเช่นบทสนทนานี้ "น้าไม่เอาใจใส่กับใครทั้งนั้น ข้อสำคัญอยู่ที่ตัวนุชคนเดียว"

ตัวละครรอง

นายอาจ (พ่อของนุชและอัมพร) นางพิศ (แม่ชองนุชและอัมพร)
หลวงบำรุงประชาราษฎร์ (ผู้ดูแลนายอาจ) หลวงประกอบธุรการ (ลูกของหลวงบำรุงประชาราษฎร์)
เฉลา และ ฉลวย (เป็นลูกของน้องหลวงบำรุงประชาราษฎร์)
ฉลอง และ ชะลอ (เป็นลูกของหลวงประกอบธุรการ)
เจ้าคุณรัตนวาที (สามีคุณหญิงสวง)
แม่ชม (คนดูแลนายอาจ)
นางแย้ม (คนเลี้ยงดูนุชและอัมพรก่อนที่เด็กทั้งสองจะไปอยู่กับคุณหญิง)

.

peiNing

กรรมเก่า by ดอกไม้สด

ที่จริงได้เรื่อง "กรรมเก่า" มานานพอสมควรแต่ยังไม่ได้หยิบมาอ่านเลย หนิงเพิ่งได้อ่านจริงๆ เมื่อไม่นานมานี้เองค่ะ

ช่วงนี้เป็นช่วงโหยหาหนังสือดีๆ ไว้จรรโลงใจเพราะเริ่มเบื่อกับหนังสือหลั่นล้าแบบไร้แก่นสารเต็มที (มันโอเคในบางอารมณ์แต่ไม่ใช่ตอนนี้เท่านั้นเอง) มองไปตามแผงหนังสือปัจจุบันแล้วรู้สึกถอดใจ คือ ไม่ใช่ว่าหนังสือปัจจุบันไม่ดี แต่หนังสือเดี๋ยวนี้มันซับซ้อนมาก ออกมาเยอะ ดูลายตาไปหมด ไม่รู้เล่มไหนเป็นยังไง ไม่อยากตัดสินหนังสือจากปกแต่บางทีเห็นปกก็ไม่ไหวจริงๆ นะ ^^"

สุดท้ายก็เลยไปเลือกหยิบหนังสือเก่าสมัยเมื่อ 60 ปีก่อนมาอ่านแทน

"กรรมเก่า" เป็นหนึ่งในนวนิยายของดอกไม้สดผู้มีงานเขียนเป็นอมตะของแวดวงวรรณกรรมไทย

เนื้อเรื่องโดยย่อก็คือ เปิดตัวด้วย พงศ์ มาเยี่ยมพี่สาวต่างบิดา (หรือมารดา จำไม่ได้) ที่เพิ่งกลับมาเมืองไทย คุณหญิงเป็นภริยาทูตที่อาศัยอยู่ในต่างแดน มีลูกสาว 2 คน คนโตคือ อัมพร และคนเล็กคือ นุช

พอเห็นพงศ์มา นุชก็กระโดดกอดทันทีด้วยกิริยาค่อนไปทางตะวันตกเพราะนุชเติบโตที่นั่น ไม่เคยเหยียบเมืองไทยเลยแต่ยังดีที่พอพูดภาษาไทยได้ถึงจะสลับกับภาษาอังกฤษอยู่บ้าง นุชได้เจอพงศ์ตั้งแต่เด็กตั้งแต่พงศ์เป็นนักเรียนกฏหมายอังกฤษ และฝรั่งเศสจนเพิ่งกลับมาเมืองไทย นุชเลยสนิทกับพงศ์มากเป็นพิเศษ แต่การตอบรับของพงศ์คือ อาการอึกอัก หน้าแดง แต่นุชไม่สังเกต

พงศ์มาถึงก็ทักทายคุณหญิงและอัมพร แต่อัมพรแตกต่างกับนุชอย่างสิ้นเชิง อัมพรค่อนข้างไว้ตัว ไม่ต้องการสุงสิงสมาคมกับใคร ต่างฝ่ายต่างถามสารทุกข์สุกดิบกัน ที่บ้านนั้นพงศ์ได้พบผู้ชายอีกสองคน หนึ่งในนั้นมองออกไม่ยากว่าชอบพอนุชมาก และนุชเองก็ชอบเขามากเหมือนกัน

วันหนึ่งพงศ์เห็นนุชนอนอยู่ มีคราบน้ำตาหลงเหลือ เมื่อนุชตื่นขึ้นพงศ์จึงถามไถ่ถึงสาเหตุ นุชจึงเล่าให้ฟังว่า จู่ๆ ชายคนที่พบในคืนนั้นก็ขอตีจากนุชทั้งที่ก็ชอบพอกันมาตลอดตั้งแต่สมัยที่อยู่ลอนดอน นุชไม่เข้าใจ นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่เธอร้องไห้ด้วยเรื่องผู้ชาย คนก่อนหน้านี้ก็เคยทิ้งเธอไปเช่นกัน นุชคร่ำครวญว่าจะไม่ชอบใครง่ายๆ อีกแล้ว พงศ์จึงได้แต่ปลอบใจ

นุชไม่รู้และไม่เข้าใจเหตุผล แต่พงศ์เข้าใจดีแต่ไม่สามารถบอกเธอได้

นุชซึมเซาอยู่หลายวัน จนเมื่อมีจดหมายมา อัมพรผู้นิ่งเฉยพอเห็นเข้าก็ตาเป็นประกายรีบคะยั้นคะยอให้คุณหญิงอ่านทันที แล้วบทสรุปจากจดหมายนั่นทำให้ทั้งคุณหญิง อัมพร และนุชได้เดินทางไปนครศรีธรรมราช ซึ่งสมัยนั้นนับได้ว่าเป็นหัวเมืองหนึ่ง ค่อนข้างเป็นบ้านป่าจริงๆ

นุชได้พบหลายคนที่อาศัยอยู่บ้านหลังนี้ซึ่งคุณหญิงแนะนำว่าเป็นญาติฝ่ายพ่อ แต่ละคนก็มองนุชด้วยสายตาแปลกๆ แต่อัมพรก็เข้ากับทุกคนได้อย่างน่าแปลกใจ นุชต้องเข้าไปหาคุณลุงคนหนึ่งที่นอนอยู่ในห้อง ผู้ชายคนนั้นดีใจที่ได้เห็นนุช อัมพรก็ขอร้องให้นุชมาคอยดูแลซึ่งนุชก็ยอมแต่ไม่ค่อยเต็มใจเท่าไร ทุกอย่างรอบตัวดูจะประหลาดไปหมด

เมื่อนุชสนิทกับหลานที่ของเจ้าของบ้านซึ่งอายุรุ่นราวคราวเดียวกัน ทำให้นุชทราบว่าคุณลุงคนนั้นเคยติดคุกมาก่อน และเพิ่งได้รับการปล่อยตัวไม่นาน นุชก็เลยรู้สึกสังเวชใจเกี่ยวกับเรื่องนี้เล็กน้อย เธอเริ่มเบื่อกับบ้านป่านี้เข้าไปทุกที จนเมื่อได้เวลากลับ อัมพรขออยู่ต่อแต่นุชขอกลับกับคุณหญิงทันที ซึ่งอัมพรพยายามมากที่จะรั้งนุชเอาไว้ ซึ่งนุชไม่เข้าใจจนอัมพรตัดสินใจบอกความจริงทุกอย่าง

คุณลุงขี้คุกที่นอนอยู่ในห้องแท้จริงคือ พ่อแท้ๆ ของนุช และแม่ที่แท้จริงของนุชสิ้นไปแล้ว วันที่เกิดเหตุเป็นวันที่พ่อเมาสุรา เมื่อกลับถึงบ้านก็เห็นพ่อของแม่จะพาแม่กลับด้วยท่าทางดุดัน (แม่หนีตามพ่อมา) พ่อลืมตัวชักปืนยิงใส่จนอีกฝ่ายแน่นิ่ง แม่ตกใจจนผวาช็อคสิ้นลมหายใจไปพร้อมกัน หลังจากนั้นก็เลยติดตะราง แต่ก็ยังพยายามหาทางรอดให้ลูกโดยการขอร้องเพื่อนให้รับลูกสาว 2 คนไปเลี้ยงดู ขอให้ใช้นามสกุลและห้ามบอกความจริงเด็ดขาด

นุชช็อคไข้ขึ้นทันที เธอคิดกลับไปกลับมาถึงชะตาโหดร้ายของตัวเอง ต้องเลือกเอาระหว่างความกตัญญูกับวิถีชีวิตที่แตกต่างดยสิ้นเชิง นุชเติบโตที่ลอนดอน ถึงกลับกรุงเทพแต่ก็ยังได้พบปัญญาชนที่คุยรู้เรื่อง แต่ไม่ใช่ที่นี่เลย นี่ไม่ใช่สถานที่สำหรับนุช

แต่สุดท้ายนุชก็ยอมอยู่ ในระหว่างนั้นก็เขียนจดหมายหาพงศ์ เล่าถึงความทุกข์เพราะนุชคิดว่าพงศ์น่าจะรู้ว่าชาติกำเนิดของเธอเป็นยังไง รู้เหตุผลด้วยว่าทำไมชายอื่นถึงตีจาก เพราะคุณหญิงได้บอกความจริงกับเขาเหล่านั้นเพื่อไม่ให้มีคำครหาหากเกิดมีการแต่งงานไปแล้วทราบความจริงขึ้นจะมีคำติฉินเกิดขึ้นทันที

แล้วพงศ์ก็มาจริงๆ เขามาเยี่ยมนุชแล้วก็เข้าไปกราบเจ้าของบ้าน นุชเล่าให้พงศ์ฟังถึงปัญหาที่เธอไม่รู้จะทำอย่างไรกับภาวะคาราคาซังนี้ กลับกรุงเทพก็กลัวคนหัวเราะเยาะ แต่จะให้อยู่ที่นี่ก็ไม่ใช่ที่สำหรับตัวเอง พงศ์จึงขอแต่งงานกับนุช สารภาพว่าความรักที่เขามีต่อหลานเริ่มเปลี่ยนไปตั้งแต่ตอนที่ทราบว่านุชไม่ใช่หลานที่แท้จริงของตัวเอง นุชเองก็รู้สึกไม่ต่างจากเขานับตั้งแต่วันที่ต้องห่างจากเขามาทำให้เธอรู้ใจตัวเองเช่นกัน

นุชนำเรื่องนี้ไปปรึกษาพี่สาวซึ่งอัมพรก็รู้ความรู้สึกของพงศ์มาตลอด และสนับสนุนให้นุชแต่งงานกับพงศ์ ทุกฝ่ายจะได้สบายใจ

---------------------------------------------------------

เรื่องนี้ต้องเรียกว่าเป็น Novela มากกว่าล่ะมั้ง ไม่ยาวเลย การดำเนินเรื่องค่อยๆ ดึงคนอ่านให้อยากรู้อยากเห็นตามไปด้วยว่าความลับที่ซ่อนอยู่คืออะไร ค่อยๆ เผยอารมณ์ความรู้สึกของตัวละครและเหตุการณ์ออกมาทีละน้อย ล่อหลอกให้คนอ่านสนใจในทุกๆ รายละเอียดที่เกิดขึ้นได้ดีค่ะ นับว่าคนเขียนหนังสือใหม่ๆ ควรอ่านเอาไว้บ้างเป็นความรู้ติดตัวค่ะ

กลวิธีการเขียนเช่นนี้ทำให้พล็อตของเรื่องค่อนข้างประสบความสำเร็จนะ ดอกไม้สดหาทางออกให้กับตัวละครได้ค่อนข้างดีทั้งที่นางเอกต้องเจอกับชะตากรรมที่ชวนกระอักกระอ่วน จะไปทางพ่อแท้ๆ ก็ไม่ได้จะมาทางพ่อบุญธรรมก็ไม่ได้อีก ลงท้ายให้แต่งงานไปกับพระเอกเสียเลย หาทางรอดให้ตัวละครเสร็จสรรพ ซึ่งหนิงมองว่าเรื่องที่หาทางรอดให้ตัวละครในภาวะ Dilemma ได้ หนิงจะชอบเป็นพิเศษ

งานของดอกไม้สดส่วนมากมักจะโยงเข้ากับคุณงามความดีของคน ในที่นี้เรื่องนี้คนเขียนพยายามจะบอก แต่คนอ่านอย่างหนิงไม่ค่อยรับสารค่ะ เพิ่งจะมารับก็ตอนที่เหตุการณ์ผ่านไปได้ค่อนเรื่องจนเกือบจบ เรื่องของเรื่องก็คือ คนเขียนพยายามจะบอกว่านางเอกเป็นคนใฝ่ดี มีธรรมะเป็นที่ตั้ง ซึ่งไม่เห็นจะรู้สึกเลย เพราะยังไม่มีเหตุการณ์อะไรที่บอกเขาว่าเป็นเช่นนั้น จะมีก็แค่ตอนท้ายๆ ที่นางเอกตัดสินใจ ทำให้ค่อยรู้สึกสมเหตุสมผลขึ้นมาบ้าง

ที่ไม่ค่อยชอบอีกเรื่องหนึ่งก็คงเป็นเรื่องที่ 'พงศ์' แบนแต๊ดแต๋เลย แบ๊นแบนจนรู้สึกว่าเขาลอยลงมาจากที่ไหนสักแห่งเป็นแบ็คอัพให้นางเอก แสนดีอย่างกับพระรองหนังเกาหลี ไม่มีหน้าที่อะไรนอกจากปลอบใจนางเอก และมีไว้ให้นางเอกแต่งงานด้วย ประหนึ่งว่ามีบทสำคัญก็ตอนท้ายนี่แหละ

ดังนั้นหนิงเลยคิดว่าเรื่อง "กรรมเก่า" อาจยังนับเป็นนิยายยุคต้นถึงกลางของดอกไม้สดเท่านั้นเอง เป็นช่วงที่เริ่มมองเห็นสังคมและต้องการจะหยิบยกมาเพื่อบอกต่อโดยใช้กลวิธีการเขียนขึ้นมาเป็นแม่งาน โดยส่วนตัวหนิงแล้ว หนิงชอบความลุ่มลึกของตัวละครของดอกไม้สดมากกว่าความหวือหวาในการถ่ายทอดนะคะ (หนิงถึงชอบ "หนึ่งในร้อย" มาก) ดังนั้นหนิงจึงรู้สึกว่าเรื่องนี้ยังไม่นับว่าเป็นผลงาน 'ขั้นเทพ' ของดอกไม้สด แต่ก็นับว่า 'ไม่เบา' อยู่เหมือนกัน

ถ้าเป็นไปได้ ลองหามาอ่านดูจะได้อะไรพอสมควรจากเรื่องนี้ค่ะ

.

ที่มา: peiNing
https://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id=peining&month=11-2010&date=27&group=15&gblog=29

.