สวนแต้จิ๋ว : นกจับแมลงหัวเทา

สวนแต้จิ๋ว : นกจับแมลงหัวเทา

นกจับแมลงที่ผ่านตาใน facebook น่าจะมีอยู่ราวเสิบกว่าชนิด
และสถานที่ที่มีคนพบหลากหลายชนิดที่สุดน่าจะเป็นที่นี่ สวนแต้จิ๋ว

เหตุผลที่ผมคิดได้ คือที่นี่ไม่ได้เป็นสวนสาธารณะ
ที่มีการตัดแต่งต้นไม้ให้สวยงามแบบสวนสาธารณะอื่นๆ
ที่นี่จะรกๆ มีต้นไม้ธรรมชาติที่นกสามารถหากินได้
แต่ก็แลกมากับการถ่ายภาพที่ยาก โฟกัสชอบติดมาแต่ใบไม้

นกจับแมลงหัวเทา (grey-head canary-flycatcher)
เป็นนกที่มีขนาดเล็กมาก ขนาดของตัวอยู่ที่ 12 เซนติเมตร
มีหัวและอกสีเทามีหงอนสั้น ๆ บริเวณท้ายทอย หลังและปีกสีเหลือง
ท้องสีเหลือง หางสีเหลือง แข้งและตีนสีเหลืองส้ม

ตัวผู้และตัวเมียไม่มีความแตกต่างกัน
สามารถพบได้ตามสวนสาธารณะโดยจะบินโฉบจับแมลง
นอกจากนี้ยังมีพฤติกรรมหากินรวมกลุ่มกับนกชนิดอื่นบิน
ในกรุงเทพมีสถานะ นกอพยพผ่าน พบบ่อย

เป็นนกจับแมลงชนิดที่ 3 ที่ผมถ่ายภาพได้
แม้มันจะมีพฤติกรรมที่ทำให้คนตั้งชื่อมันว่า นกจับแมลง
แต่ในทางพันธุกรรม กลับพบว่ามันไม่เกี่ยวข้องกับนกจับแมลงเลย

นกจับแมลงหัวเทาอยู่ในวงศ์ Stenostiridae ซึ่งเป็น clade ที่ตั้งขึ้นใหม่
โดยแยกสกุล Culicicapa ออกมาจากนกจับแมลงโลกเก่าวงศ์ Muscicapidae
โดยนำนกอีแพรดท้องเหลือง (Yellow-bellied Fairy-fantail)
ซึ่งก็พบในประเทศไทย บริเวณดอยอินทนนท์มารวมอยู่ในวงศ์นี้ด้วย

มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Culicicapa ceylonensis
ในภาษาละติน culicis แปลว่า ริ้น และ capere แปลว่า จับ
รวมกันแล้วหมายถึง นกจับริ้น เพราะนกชนิดนี้ชอบบิน
ออกไปโฉบจับแมลงตัวเล็กๆ ที่บินผ่านไปมา เช่น ริ้น เป็นต้น
โดยพบครั้งแรกที่ศรีลังกา จึงได้ชื่อชนิดว่า ceylonensis

นกจับแมลงหัวเทามี 5 ชนิดย่อย กระจายตัวตั้งแต่ปากีสถาน อินเดีย
ศรีลังกา อินโดจีนรวมถึงจีนตอนใต้ คาบสมุทรมาเลย์ ไปจนถึงอินโดนีเซีย
ในประเทศไทยพบ 2 ชนิดย่อย คือ

นกจับแมลงหัวเทาพันธุ์หนือ (C. c. calochrysea)
เป็นนกประจำถิ่นสามารถพบได้ในภาคเหนือ
และภาคตะวันออกเฉียงเหนือด้านตะวันตกเฉียงเหนือของไทย
ส่วนนกที่อาศัยอยู่ในจีนตอนใต้ ในช่วงฤดูหนาวจะอพยพมาที่
ภาคกลาง ภาคตะวันตก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออก

นกจับแมลงหัวเทาพันธุ์ใต้ (C. c. antioxantha) ชนิดนี้มีหัว
และอกสีเทาคล้ำกว่า ลำตัวส่วนบนสีเขียวมะกอกหม่นกว่า
และลำตัวส่วนล่างสีเหลืองอ่อนกว่า
เป็นนกประจำถิ่นพบในภาคตะวันตก และภาคใต้ทุกจังหวัด ยกเว้นปัตตานี

นกจับแมลงหัวเทา มีเพื่อนร่วมสกุลอีกเพียง 1 ชนิดเท่านั้นคือ
Citrine canary-flycatcher (Culicicapa helianthea)
ซึ่งนกชนิดนี้คล้ายกันแต่จะมีสีเหลืองทั้งตัว
พบเฉพาะที่ฟิลิปปินส์และเกาะสุลาเวสีของอินโดนีเซียเท่านั้น

.
ที่มา : ขอขอบคุณเรื่องและภาพจาก
ผู้ชายในสายลมหนาว
https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=nontree&month=11-2024&date=14&group=22&gblog=98
.