Smile Siam มาร่วมกันคืน "สยามเมืองยิ้ม" กลับสู่บ้านเรากันนะครับ ...
เหนือเกล้าชาวสยาม => พระบรมโพธิสัตว์เจ้าแห่งแผ่นดินสยาม => Topic started by: ppsan on 23 November 2025, 15:39:29
-
“สามัญพระนาม” ของพระเจ้าแผ่นดินไทยรัชกาลที่ 1-9 ทรงมีพระนามว่าอะไรบ้าง?
ประวัติศาสตร์
“สามัญพระนาม” ของพระเจ้าแผ่นดินไทยรัชกาลที่ 1-9 ทรงมีพระนามว่าอะไรบ้าง?
(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2024/10/r.1-ka.jpg)
พระบรมสาทิสลักษณ์รัชกาลที่ 1
ผู้เขียน ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่ วันเสาร์ที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ.2568
ปกติแล้วคนไทยคงคุ้นชินกับพระนามเต็มของพระมหากษัตริย์ไทยแต่ละพระองค์ เช่น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5), พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า (รัชกาลที่ 6) ทว่าก่อนที่ทุกพระองค์จะเสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติ แต่ละพระองค์ล้วนมี “สามัญพระนาม” (หรือ “ชื่อเล่น” ของผู้คนทั่วไป) ที่ใช้ระหว่างเจ้านายชั้นสูงด้วยกัน และไม่ใช้เมื่อเสวยราชย์แล้ว… สามัญพระนาม ของพระเจ้าแผ่นดินไทยมีอะไรบ้าง
(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2019/09/4_1_8_pic1.jpg)
ภาพจิตรกรรมกรุงรัตนโกสินทร์ ในอาคารภาพปริทัศน์ อนุสรณ์สถานแห่งชาติ (ภาพจากเว็บไซต์ อนุสรณ์สถานแห่งชาติ)
สามัญพระนาม ของพระเจ้าแผ่นดินไทย
ไกรฤกษ์ นานา ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์ เผยข้อมูลเกี่ยวกับ “สามัญพระนาม” ของพระมหากษัตริย์ไทย ตั้งแต่รัชกาลที่ 1-7 และ รัชกาลที่ 9 ไว้ในเฟซบุ๊กของตนเอง ชื่อว่า “Krairoek Nana – ไกรฤกษ์ นานา” ซึ่งเป็นข้อมูลที่น่าสนใจ ศิลปวัฒนธรรมขอยกมาสรุปให้ทุกคนอ่าน ดังนี้
(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2022/06/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%881-146x300.jpg)
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกฯ รัชกาลที่ 1 (ภาพลายเส้นบนธนบัตรใบละ 500 บาท พิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2539)
ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์เล่าว่า สามัญพระนามในรัชกาลที่ 1 คือ ทองด้วง, รัชกาลที่ 2 คือ ฉิม, รัชกาลที่ 3 คือ ทับ, รัชกาลที่ 5 คือ ใหญ่, รัชกาลที่ 6 คือ โต, รัชกาลที่ 7 คือ เอียดน้อย, (ไกรฤกษ์ไม่ได้ระบุสามัญพระนามของรัชกาลที่ 8 ในบทความ) และสามัญพระนามในรัชกาลที่ 9 คือ เล็ก
ทั้งยังเล่าต่อไปว่า ที่น่าสนใจคือ “รัชกาลที่ 4” ซึ่งสามัญพระนามของพระองค์ไม่เป็นที่ปรากฏ และแทบไม่มีใครทราบหรือได้ยินมาก่อน แต่ไกรฤกษ์ไปพบข้อมูลที่ระบุไว้ในหนังสือ “ความทรงจำ” โดย สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งพระองค์ทรงอธิบายถึงเรื่องนี้ว่า…
“รัชกาลที่ 4 ทรงเป็น สมเด็จพระราชโอรสองค์ใหญ่ ของรัชกาลที่ 2 คนทั้งหลายเรียกกันว่า ‘ทูลกระหม่อมฟ้าพระองค์ใหญ่’ แต่มักจะเรียกกันโดยสะดวกปากว่า ‘ทูลกระหม่อมใหญ่’ มิฉะนั้นก็เรียกว่า เจ้าฟ้าพระองค์ใหญ่หรือเจ้าฟ้า ‘ใหญ่’”
เจ้านายชั้นสูงทรงเรียกขานสามัญพระนามดังกล่าวนี้ กระทั่งพระองค์เสวยราชสมบัติเป็นพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4
แม้ไกรฤกษ์จะไม่ได้กล่าวถึงสามัญพระนามในรัชกาลที่ 8 ในบทความนี้ แต่เมื่อลองไปสืบหาข้อมูลเพิ่มเติมก็พบว่า สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พระราชมารดาของในหลวงรัชกาลที่ 8 ทรงเรียกขานพระนามพระองค์ว่า “นันท”
อ่านเพิ่มเติม :
“นามสกุล” สมัยรัชกาลที่ 6 แต่ละนามสกุลเป็นมาอย่างไร บ่งบอกถึงอาชีพ?
“ประภาพรรณพิไลย-ประไพพรรณพิลาส” พระราชธิดา “ฝาแฝด” คู่เดียวในรัชกาลที่ 5
พระยาอนิรุทธเทวา มหาดเล็ก “คนโปรด” ในรัชกาลที่ 6 ที่ “งามเหมือนเทวามาจากสวรรค์”
คติ “พระจักรพรรดิราช” ที่แฝงอยู่ในพระนาม “พระราชโอรส” ในรัชกาลที่ 5
.
อ้างอิง :
https://www.facebook.com/krairoeknana/posts/-สามัญพระนาม-ชื่อเล่น-ของพระเจ้าแผ่นดินไทย-ความรู้ใหม่นอกราชาศัพท์-โดย-ไกรฤกษ์-น/1612387512265660/
https://www.matichonweekly.com/column/article_617790
.
ที่มา : “สามัญพระนาม” ของพระเจ้าแผ่นดินไทยรัชกาลที่ 1-9
https://www.silpa-mag.com/history/article_142143
.