Smile Siam มาร่วมกันคืน "สยามเมืองยิ้ม" กลับสู่บ้านเรากันนะครับ ...
ภาพประทับใจ => ภาพสวยงาม => Topic started by: ppsan on 31 October 2025, 19:27:13
-
พระแม่ธรณี เทพีแห่งพื้นแผ่นดิน
https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5
https://th.wikipedia.org/wiki/พระแม่ธรณี
พระแม่ธรณี เทพีแห่งพื้นแผ่นดิน
พระแม่ธรณี เป็นเทพีแห่งพื้นแผ่นดิน ปรากฏในตำนานของศาสนาฮินดูและศาสนาพุทธ
สันนิษฐานว่าแนวคิดพระแม่ธรณีมีวิวัฒนาการมาจากแนวคิดเทพเจ้าและพระแม่แห่งพื้นดิน พระแม่ปฤธวีในศาสนาฮินดูยุคพระเวท และต่อมาได้วิวัฒนาการเป็นแนวคิดพระภูเทวี ในฐานะพระชายาของพระวิษณุ พระภูเทวีมีพระนามต่าง ๆ ที่เรียกอย่างหลากหลาย หนึ่งในนั้นคือพระนามพระศรีวสุนธรา หรือพระพสุธา ซึ่งมีการกล่าวถึงพระนามนี้บ่อยครั้งในพุทธประวัติของพระโคตมพุทธเจ้า โดยเฉพาะในตอนที่พระพุทธเจ้าทรงชนะมารหรือตอน "พระแม่ธรณีบีบมวยผม" ปรากฏในความเชื่อของศาสนาพุทธในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สำหรับในประเทศไทยมีการบันทึกเหตุการณ์นี้ไว้อย่างชัดเจนในปฐมสมโพธิกถา ฉบับพระนิพนธ์ในสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสซึ่งทรงแปลในสมัยรัชกาลที่ 3
ประวัติศาสตร์
ในคัมภีร์และงานเขียนยุคแรกของศาสนาพุทธ เช่น พระไตรปิฎก, อรรถกถา ไม่มีการระบุถึงบทบาทของพระธรณีในตอนมารวิชัย อย่างไรก็ตามหลักฐานเก่าแก่ที่สุดที่มีการระบุถึงพระแม่ธรณีในตอนมารวิชัยคือลลิตวิสตระในนิกายมหายาน แต่งขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 8 โดยระบุว่าพระแม่ธรณีได้เสด็จมาแสดงความยินดีร่วมกับเทวดาองค์อื่น ๆ หลังพระพุทธองค์ได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแล้ว ในศิลปะอินเดียยุคราชวงศ์คุปตะปรากฏการสร้างพระแม่ธรณีในรูปสตรีนั่งอยู่ประกอบฉากการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ในฐานะของเทพเจ้าแห่งพื้นดิน (ซึ่งอาจหมายถึงพระภูเทวีหรือเทพเจ้าที่คล้ายคลึงกันองค์อื่น ๆ) ในท่าทางพนมมือหรือถือหม้อกลัศ อาจารย์เชษฐ์ ติงสัญชลีได้ให้ความเห็นว่าเป็นหม้อซึ่งบรรจุน้ำทักษิโณทกของพระพุทธเจ้าในชาติต่าง ๆ ก่อนตรัสรู้ คติลักษณะการบีบมวยผมของพระแม่ธรณีนั้นปรากฏพบเฉพาะในภูมิภาคไทย ลาว พม่า และเขมรเท่านั้น อย่างไรก็ตามไม่ปรากฏชัดเจนว่าเริ่มต้นมีความเชื่อนี้ตั้งแต่เมื่อใด
พระแม่ธรณีบีบมวยผม
ลักษณะของพระแม่ธรณีบีบมวยผมเพื่อขับไล่พญามารนั้นเป็นที่แพร่หลายเฉพาะในแถบไทย ลาว พม่า และ กัมพูชา อย่างไรก็ตามไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าคติการบีบมวยผมของพระแม่ธรณีเริ่มต้นเมื่อใด สันนิษฐานว่าเริ่มมีในพุทธศตวรรษที่ 17-18 เป็นต้นมา ส่วนในประเทศไทยพบหลักฐานชัดเจนตั้งแต่สมัยอยุธยาเป็นต้นมา ทั้งในลักษณะของงานประติมากรรมและจิตรกรรมบนฝาผนังของวัด อีกหลักฐานหนึ่งในโคลงของศรีปราชญ์ก่อนถูกประหารที่ได้กล่าวถึง "ธรณีนี่นี้ เป็นพยาน..." แสดงให้เห็นถึงความเชื่อเรื่องพระแม่ธรณีที่ปรากฏในสมัยอยุธยา ในปัจจุบันพระแม่ธรณีบีบมวยผมเป็นสัญลักษณ์ของหน่วยงานและองค์กรต่าง ๆ ในประเทศไทย เช่น การประปานครหลวง, การประปาส่วนภูมิภาค และพรรคประชาธิปัตย์ เป็นต้น
..
พระแม่ธรณี เทพีแห่งแผ่นดิน
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%9C%E0%B8%A1_%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B9%8C%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1_Phra_Mae_Thorani.jpg/800px-%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%9C%E0%B8%A1_%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B9%8C%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1_Phra_Mae_Thorani.jpg)
จิตรกรรมฝาผนังส่วน "พระแม่ธรณีบีบมวยผม" ที่อุโบสถวัดหงส์รัตนาราม
Thorani mural in Ubosot of Wat Hong Rattanaram
..
แม่พระธรณีในวรรณกรรมพุทธประวัติตอนผจญมารที่เก่าแก่ที่สุด ปรากฏอยู่บนคานกลาง ฝั่งด้านในซุ้มประตูโตรณะฝั่งทิศใต้ของสถูปสาญจี ประมาณกลางพุทธศตวรรษที่ห้า ช่วงราชวงศ์สาตวาหนะ โดยเป็นภาพของพระธรณีทรงหม้อปูรณฆฏะที่บรรจุน้ำทักษิโณทก
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/Temptation_of_the_Buddha_with_Mara_and_his_daughters_and_the_demons_of_Mara_fleeing_Sanchi_Stupa_1_Northern_Gateway.jpg)
Temptation of the Buddha with Mara and his daughters and the demons of Mara fleeing Sanchi Stupa 1 Northern Gateway. Marshall p.55
..
จิตรกรรมฝาผนังรูปพระแม่ธรณีบีบมวยผม อุโบสถวัดชมภูเวก จังหวัดนนทบุรี ที่กล่าวกันว่าเป็นจิตรกรรมฝาผนังรูปพระแม่ธรณีที่งดงามที่สุด จิตรกรรมแบบสกุลช่างนนทบุรี
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Buddhist_Temple_Wat_Chomphu_Wek_%28Dec_2022%29_%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%8A%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%81_%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5_-_mural_of_Thorani_Goddess_%28%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%29_-_IMG_06.jpg/800px-thumbnail.jpg)
ภาพเขียนจิตรกรรมฝาผนังรูปตอนพระพุทธเจ้าชนะมาร (มารวิชัย) แสดงภาพของพระแม่ธรณี จิตรกรรมฝาผนังอันดั้งเดิม วัดชมภูเวก จังหวัดนนทบุรี ภาพเขียนจิตรกรรมรูป “พระแม่ธรณีบีบมวยผม” นี้ว่ากันว่าสวยงามที่สุดในประเทศไทย
..
-
https://www.youtube.com/watch?v=DRGZ9Ijmtrc&t=4s
แม่ธรณีบีบมวยผม จิตรกรรมระดับโลกแห่งวัดชมภูเวก
Sarakadee Magazine
https://youtu.be/DRGZ9Ijmtrc?si=1v5q26eAC04BuhsB
.
แม่ธรณีบีบมวยผม จิตรกรรมระดับโลกแห่งวัดชมภูเวก
ที่จังหวัดนนทบุรี ไม่ใกล้ไม่ไกลจากบ้านใหม่ของสำนักงานนิตยสารสารคดี
ทีมงานสารคดีออกสำรวจงานจิตรกรรมฝาผนัง
รูปแม่ธรณีบีบมวยผม ฝีมือสกุลช่างนนทบุรี
ที่ขึ้นชื่อว่าสวยงามระดับโลก
งดงามอย่างไร และภาพนี้อยู่ที่ไหน
เชิญรับชมได้ในสกู๊ปพิเศษ
“แม่ธรณีบีบมวยผม จิตรกรรมระดับโลกแห่งวัดชมภูเวก”
รายงาน : สุชาดา ลิมป์
ภาพ : บันสิทธิ์ บุญยะรัตเวช
#วัดชมภูเวก #แม่ธรณีบีบมวยผม #จิตรกรรม
.